Xáo Tam Phân là gì? Đặc điểm công dụng của cây ra sao?

Xáo Tam Phân là gì mà lại được mọi người quan tâm và tìm kiếm nhiều đến như vậy? Có phải cây thuốc này có khả năng trị 5 bệnh ung thư như lời đồn? Trong bài viết này, Dược Liệu Sức Khỏe sẽ giúp bạn giải đáp hết tất tần tật mọi thắc mắc.

Xáo Tam Phân là gì? 

Xáo Tam Phân là gì? Trong dân gian và Y học cổ truyền các lương y hay các thầy thuốc xem nó như một cây thuốc quý hiếm bởi vì nó có thể cung cấp cho người bệnh những dưỡng chất tốt cùng với đặc điểm đa dụng trong hỗ trợ chữa trị vô số căn bệnh ung thư.

Vào đầu năm 2011, cây Xáo Tam Phân trở nên nổi tiếng và được đông đảo nhiều người biết đến sau khi có nhiều bệnh nhân bị bệnh xơ gan cổ trướng sau một khoảng thời gian sử dụng thuốc sắc đã khỏi bệnh hoàn toàn.

• Thuộc Họ: Cam (Rutaceae).
• Tên thường gọi: Cây thuốc mọi, cây thần xạ, đơn diệp đằng thích.
• Danh pháp khoa học: Paramignya trimera.

Nơi phân bố

Xáo Tam Phân phân bố nhiều ở các tỉnh Nam Trung Bộ, tập trung nhiều nhất ở khu vực Ninh Hoà và Khánh Hoà, 2 khu vực này được cho là cây thuốc có nhiều dược chất nhất. Ngoài ra, cây còn mọc nhiều ở Ninh Thuận, Bình Thuận, Phú Yên…

Bộ phận sử dụng làm thuốc

Toàn bộ các bộ phận của cây thuốc được cho là có chứa tinh dầu nhưng nhiều nhất là ở rễ cây. Đây là bộ phận chính được sử dụng trong điều trị bệnh, có mùi hương dễ chịu, có vị hơi đắng nhưng hậu vị lại ngọt dần. Chúng ta có thể sử dụng cả rễ tươi và khô để dùng, các bạn có thể tham khảo thêm cách dùng trong bài cách sử dụng Xáo Tam Phân.

Thành phần dược tính

Tháng 6/ 2013, Viện Dược liệu thuộc Bộ Y Tế đã bắt đầu một công trình nghiên cứu về thành phần và công dụng của các dược chất có trong thảo dược, dựa trên mẫu vật do Sở Y tế Khánh Hòa cung cấp. Kết quả nghiên cứu bước đầu đã xác định, trong cây Xáo Tam Phân có chứa các dược chất có lợi cho sức khỏe bao gồm: flavonoid, saponin, alcaoid và chủ yếu là courmarin và triterpenoid.

Ngoài ra, trong một bài nghiên cứu khoa học của Cuong, N.M. & Khanh, P.N. & Duc, H.V & Ha, V.T. (2013) cũng đã có viết về Bước đầu nghiên cứu thành phần hoá học cây Xáo Tam Phân họ Rutaceae trong tạp chí hoá học.

Đặc điểm của Xáo Tam Phân

Xáo Tam Phân là gì, đặc điểm nhận dạng cây ra sao, dưới đây một số điểm đặc trưng của cây:

• Thuộc loại thân gỗ, dạng dây leo có chiều dài trung bình khoang 5m và có thể dài hơn, đường kính của cây rơi vào khoảng 8 – 12 cm. Thân có màu vàng nâu và có nhiều gai nhọn bám trên thân.
• Rễ cây có màu nâu sậm hơn so với thân cây, tuy nhiên phần gỗ của thần cây lại cứng hơn so với rễ. Rễ cây có hình dạng khúc khuỷu, ngoằn ngoèo, lớp vỏ bên ngoài khi sờ vào có cảm giác mềm như nhung, nếu cào nhẹ lớp bụi trên vỏ sẽ rơi ra chính vì vậy vỏ cây rất dễ trầy xước.
• Lá cây có hình thuôn dẹp, có kích thước cỡ đầu ngón tay, mép lá cong xuống dưới. Phiến lá dày, phía trên mặt lá có màu xanh đậm hơn so với mặt dưới lá, có nhiều đường gân nổi rõ ở bên dưới, rất hiếm khi bị rách.
• Đây là một loại cây rất ít khi ra hoa, có thể thu hoạch rễ cây quanh năm.

Công dụng của Xáo Tam Phân

Trong Y học cổ truyền

Theo như trong dân gian xưa và Y học cổ truyền người ta thường sử dụng dược liệu để hỗ trợ chữa trị các bệnh xơ gan cổ trướng, viêm gan B, bảo vệ gan khỏi các tác nhân xấu và tăng cường các chức năng của gan. cùng với đó, nó còn giúp kích thích ăn ngon miệng, ngủ ngon và rất tốt cho sức khỏe của phụ nữ sau sinh. Ngoài ra nó còn giúp điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ thần linh.

Trong Y học hiện đại

Trong số những thí nghiệm dựa trên các thành phần của Xáo Tam Phân: Flavonoid, saponin, alcaloid, coumarin và triterpenoid có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm, ức chế các tế bào ung thư hiệu quả trong đó phải kể đến khả năng điều trị 5 loại ung thư và các bệnh về gan.

Các bệnh về gan

Một số thí nghiệm trên động vật cho thấy dược liệu có tác dụng hạ men gan và hỗ trợ phòng chống ung thư. Trong thí nghiệm trên chuột bạch, cây có khả năng ngăn chặn yếu tố gây viêm gan. Các hợp chất trong cây này giúp điều hòa men gan và kìm hãm sự sinh sôi và phát triển của tế bào gây ung thư gan dạng Hep-G2.

Hỗ trợ điều trị 5 căn bệnh ung thư:

Xáo Tam Phân là gì? Theo như nhóm chuyên gia tại Khánh Hòa cũng chứng minh rằng xáo tam phân có khả năng ngăn chặn sự sản sinh của 5 tế bào ung thư:

• Ung thư ruột già HTC116
• Ung thư vú MDA MB231
• Ung thư gan Hep-G2
• Ung thư buồng trứng OVCAR-8
• Ung thư cổ tử cung Hela.

Đặc biệt trong số các thành phần có trong dược liệu phát huy công dụng tốt nhất so với dòng tế bào ung thư cổ tử cung và ung thư gan. Ngoài ra, vị thuốc này có độc tính thấp, nên tương đối an toàn khi sử dụng.

Tóm lại, dù hiện chưa có nhiều nghiên cứu chứng minh tác dụng của dược liệu trên cơ thể người, những thí nghiệm trên động vật và nghiên cứu của nhóm chuyên gia tại Khánh Hòa cho thấy rằng cây này có thể có tác dụng hạ men gan và hỗ trợ phòng chống ung thư. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, chúng ta cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng.

Những lưu ý khi sử dụng Xáo Tam Phân

• Người sử dụng Xáo Tam Phân nên bắt đầu với liều thấp trong 3-5 ngày đầu tiên, sau đó tăng lên đúng liều lượng để tránh các tác dụng phụ.
• Nếu sử dụng dược liệu trong tình trạng sức khỏe yếu, người dùng có thể gặp một số tác dụng phụ như đau đầu, đau bụng, tiêu chảy, nhưng các tác dụng này sẽ giảm dần sau khi cơ thể thích nghi với thuốc trong khoảng một tuần.
• Tránh ăn đồ cay, nóng, dầu mỡ, các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia khi sử dụng thảo dược.
• Vì có thành phần lành tính nên có thể sử dụng thảo dược cho mọi đối tượng, bao gồm cả phụ nữ có thai và trẻ em.

Trên đây là tổng hợp các thông tin về Xáo Tam Phân là gì và những công dụng mà cây thuốc mang lại. Hy vọng với bài viết này của Dược Liệu Sức Khỏe sẽ giúp cho bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về loại dược liệu này và vận dụng nó một cách hiệu quả.

Nguồn tham khảo:

 Cuong, N.M. & Khanh, P.N. & Duc, H.V & Ha, V.T. (2013). Bước đầu nghiên cứu thành phần hoá học cây Xáo Tam Phân họ Rutaceae. Vietnam Journal Of Chemistry.